در خیال روزهای روشن

 تمایل به انتقاد وپرسش ویژگی تفکر و روح تازه دمیده است،  پایه و موتور اعتراض در هر زمینه یی است. دامنه  تحقیق، شامل همه عرصه های فکری و رفتار ها می شود و زمینه های گوناگون آموزشی، سنت هایی که موسسات آموزشی را مشروعیت می بخشد و هم چنین  قدرت سیاسی و مذهبی را در برمی گیرد. ادامه....

  انسان عصر روشنگری،برعکس گذشته ، نسبت به نیرو وآزادی خود شناخت به دست می آورد.او معمار خوش بختی خویش است. دیگر تماشاگر منفعل حوادث و روی داد های تاریخ نیست. گواه ( هم چنان که سَن – سیمون می گوید) و پژوهش گر تار و پود قوانین است.( مونتسکیو و روح القوانین ، ولتر و اثر او به نام سده لویی چهاردهم) او خود را مسئول آینده خود می داند و در صدد است تا نتایج مخرب استبداد و تعصب گرایی را از میان ببرد.( ولتر، نامه های فلسفی) از این پس، هدف فیلسوف درزمینه سیاسی مانند علوم یا اخلاق، استفاده کم تر از رویا و توهم برای رسیدن به حقیقت در طبیعت است....

سده هجدهم، در حال بیرون آمدن از زیر بار مذهب است و انسان این دوره، دیگر نمی خواهد رستگاری را تنها در جای دیگر جست و جو کند، بلکه به دنبال خوشبختی بر روی زمین است. یک جریان قوی ضد  اندیشه پاسکال به وجود می آید که به طور مثال  " نامه های فلسفی " ولترمظهر آن است  که خوشبختی ابدی و آن جهانی را رد می کند و خواهان یک  خوشبختی فوری  و این جهانی است  که طی آن انسان می تواند طبیعت غنی خود را به طور آزاد پیدا کند و توسعه دهد. ادامه...

 باله پرستش بهار اثر ایگوراستراوینسکی اجرا شده به وسیله موریس بژار

 *  وجود اظهارات و اندیشه های خطرناک " در نامه های فلسفی " از سوی ولتر، مانع انتشار کتاب می شود، اما اثر به صورت مخفیانه انتشار می یابد که بلافاصله از سوی پارلمان ممنوع اعلام می شود و نویسنده آن در معرض دستگیری قرار می گیرد. *" این جهانی " یک اثر شورشی و یک طنز غریبی است. ولتر انسان را در یک چشم انداز کاملا مادی که در این جهان به دنبال خوشبختی و موفقیت خویش است می بیند.  یک فرد" این جهانی " که آرزو می کند ، همه ساکنان این جا به دنبال  خوشبختی  دنیوی باشند  تا به رستگاری ابدی برسند. *" زادیک "  یک داستان شرقی در مایه هزار و یک شب است .هزار و یک شب مجموعه داستان های شرقی است که به فرانسه ترجمه  و متداول می شود. در این زمان، آموزش های فلسفی مانند شیوه های آموزشی عرب همراه با تصاویر، امثال و افسانه ها همراه است * نویسنده در " میکرو مِگا "  می گوید که  انسان ، چون یک راه حل در جهانی که فراتر ازاوست را نیافته است، پس به متافیزیک پناه برده است و از این رو متافیزیک  را برای انسان بی فایده می داند. انسان باید از وسوسه یافتن حقیق

ولتر ( 1778- 1694 )     ولتر در 30 ماه می 1778 در سن هشتاد و چهار سالگی از جهان می رود، در حالی که سرشار از شکنجه ورنج روزگار است و خواهان  جمع شدن بساط کلیسایی است که او آن را " زندگی شریرانه " می خواند.  با وجود اینکه  در وصیت نامه خود می نویسد: " باعشق به خدا می میرم، دوستانم را دوست دارم، از دشمنانم متنفر نیستم و از خرافه بهشدت منزجرم ."، اما مراسم خاک سپاری و تدفین مذهبی  ولتر در پاریس با مخالفت کلیسا روبه رو می شود.جسد او را مخفیانه در منطقه " شامپانی " به خاک می سپارند. چند سال بعد،یعنی در 10 ماه می 1791 ، بقایای جسد طی مراسم باشکوهی در معبد پانتئون جای می گیرد. ادامه...

ادبیات عصر روشنگری ا شتیاق به دانش و باور به پیشرفت اکتشافات علمی درسده هجدهم، سبب برانگیختن شور و حس کنجکاوی بسیار زیادی در زمینه علوم می شود. راههای نوین اشاعه دانش، از طریق گسترش آموزش و تعلیم و تربیت اجازه می دهد تا مردمهرچه بیشتر به علوم گرایش یابند. بدیهی است بهره یی که درزمینه شناخت و آگاهی بهدست می آید، در مجموع به  رشد مفهوم توسعهو پیشرفت می انجامد و تغییرات بنیادی در رفتار ها را سبب می شود: آن چنان که  انسان نو به واسطه موفقیت های ناشی از هوش وذکاوتش می تواند ادعا کند شرایطش بهتر شده است؛ آینده از این پس متعلق به اوست وپیشرفت با بشریت همراه ست. ادامه ...

سفر و ادبیا ت دو صفحه از نسخه دست نویس هزار و یک شب ، چاپ سوریه در سده شانزدهم، کتاب    خانه ملی فرانسه  اهمیت سفر در ادبیات سده هجدهم، مدیون وجود تعداد زیادی سفرنامه است. در واقع، برای نویسندگان، رمان نویسان یا فیلسوفان ، سفر کارکرد های گوناگونی دارد. نخست این که بدون تردید، سفر راه را برای هر نوع نوآوری واکتشاف باز می کند و سبب افزایش شناخت ها می شود. مونتسکیو در " نامه های پارسی " تاکید می کند که ایرانی ها برای " یادگیری و آموزش دانش مغرب زمین" خاک خود را ترک می کنند. ولتر،قهرمان داستان خود را به پرسه زدن در اروپا و سپس دنیای تازه وا می دارد.از نظراو، سفر چشم ها را به روی تفاوت ها ، تنوع ها و شرایط انسانی می گشاید. ادامه...

                                                             مونتسکیو و روح القوانین ....مونتسکیو،انسان شمول است وبه بشر در کلیت خود اعتقاد دارد و از این رو، هر نوع تقسیم بندی و تعصب را تقبیح می کند. او هم چنین به خدا پرستی  و   اخلاق باور دارد، اما با هر نوع مذاهب ویژه و آداب وعبادات عجیب و غریب که انسان را در وضعیت ویژه و بسته نگاه دارد، مخالف است. مونتسکیو طرفدار استدلال و خرد است و هر نوع آداب و تشریفات مذهبی را رد می کند.         ..... " قانون به طور کلی،  خرد انسانی است که به واسطه آن، انسان بر روی زمین حکومت می کند؛ قوانین سیاسی و مدنی هر ملت  فقط  می باید یک حالت استثنایی در جایی باشند که این خرد انسانی بر آن حاکم است." و این چنین هماهنگی و تفاهم است که خوشبختی را ممکن می کند. .. ادامه       

" اصفهان": گیوم آپولینر برگردان: رحمت بنی اسدی اصفهان  به خاطر گلِ سرخت حتا حاضر بودم    سفری دور و دراز در پیش بگیرم آفتاب تو همانی نیست که در جاهای دیگر می درخشد و موسیقی تو که با سپیده دم همراه است، از این پس  برای من معیار هنر است. ای سیمای پرستیدنی من شعرها و هنر هایم  و تو را  با آن خواهیم سنجید.   اصفهان، عطر گل های سرخ باغ هایش را. با  نغمه و موسیقی های بامدادی بیدار می کند و من روح و روانم را با گل های سرخ برای تمامی زندگی عطر آگین ساخته ام. اصفهان ای شهر خاکستری با کاشی های نیلگونت گویی تورا از پاره های زمین و آسمان ساخته اند.   و در میانه اش روزنی بزرگ از روشنایی به جا نهاده اند.  ...... ..... من این جا برادر درختان سپیدارم آه ای برادران لرزان من که در شرق به نیایش ایستاده اید فرزندان غربی تان را باز شناسید. " گیوم آپولینر "

مونتسکیو و نامه های پارسی ( 1721)     مونتسکیو " در بین  مردم بروید، برای این که عقیده های شان را متزلزل  کنید، شگفت زده شان کنید از شگفتی کاری که می کنند، از آن چه می اندیشند  واین که هرگز به چیز دیگری  نیندیشیده اند. با زرنگی و نبوغ ، حس نسبیت به یک تمدن را به آن ها بدهید و این که نسبت به اعتمادی که به قوانین  تثبیت شده دارند، شک کنند." ( پل والری، دیباچه یی بر نامه های پارسی ) ادامه... 

  " مانیفست مولوی " رحمت بنی اسدی باز خوانی یک شعر   بنماي رخ كه باغ و گلستانم آرزوست                                    بگشاي لب كه قند فراوانم آرزوست اي آفتاب حُسن ! برون آي  دمي ز ابر                               كان چهره ي مشعشع تابانم آرزوست بشنيدم از هواي تو آواز طبلِ باز                                           باز آمدم كه ساعد سلطانم آرزوست گفتي ز ناز : " بيش مرنجان مرا ، برو !"                                  آن گفتنت كه : " بيش مرنجانم  " آرزوست وان دفع گفتنت كه : "  برو شه به خانه نيست "                وان ناز وباز و تندي دربانم آرزوست اين نان و آبِ چرخ ، چو سيل است بي وفا                          من ماهي ام ، نهنگم ، عُمانم آرزوست يعقوب وار وا اسفاها همي زنم                                         ديدار خوبِ يوسفِ كنعانم آرزوست

      ب ه نظر نمی رسید که منتسکیو، این مرد سنت واین اشراف زاده اهل بُردو، روزی بتواند تاریخ اندیشه ها و عقیده ها را این چنینزیر و رو کند. با این حال، او با " نامه های پارسی 1"و " روح القوانین 2"،جاذبه های روح تازه یی که در زمان دمیده بود را حس  و زبان جدید را درک کرد و " فیلسوف " دورانخود در سده هجدهم شد. ...ادامه. [1] Lettres Persanes [2] De l’Esprit des lois

از همان آغاز كه توفان برخاست، سندباد دريافت كه چهار بند زورقش به زودي از هم مي پاشد. او بر زورقي  پارو مي زد كه از پدر به ی ادگار رسيده بود. پدر نيز آن را  از پدر خويش ميراث مي برد. پس از تلاشي  سخت نافرجام، در ميانه ي راهي كه نمي دانست آغاز و انجامش كجاست، سكان را رها كرد، پارو ها را وا نهاد، چشم ها را بست و سرنوشت خويش را به زورقي سپرد كه چهار ستونش به مويي بند بود . از پي توفاني سخت هراس زا و گرداب هايي سهمگين، سندباد هنگامي چشم ها را گشود كه ديگر نه دريا بود و نه زورق.  اكنون تنها باران بود  كه بر او مي باريد . آسماني يك دست خاكستري بر فرازش چتر گشوده بود . آسماني آن قدر كوتاه كه اگر سندباد دست دراز مي كرد، به تاقش مي خورد. سندباد خسته و گرسنه برخاست و به راه افتاد و پا به اندرون شهر نهاد، شهري ديد كه هرگز نديده بود... .  ادامه...

    در جهانی که راسین به تصویر می کشد، انسان اغلب تنهاست، جایگاهش را پیدا نمی کند، به هم دلی دست نمی یابد و فلسفه وجودی اش را پیدا نمی کند. در " آتالی " که آخرین نمایش نامه راسین است و او آن را برای مدد کاران موسسه آموزشی " سنت – سیر " نوشته است، جهان بینی اش به کلی دگرگون می شود. این نمایش نامه  الهام گرفته از مذهب ، نمایش پیکاری بی رحمانه میان خیر و شر یا خوبی وبدی است. در این مبارزه ، شخصیت های نمایش به حقیقت  خویش واقف اند و راه  و جای شان کاملا روشن است. ادامه...

زندگی راسین اندکی شبیه به زندگی پاسکال است که میان  ایمان به آخرت و زندگی دنیوی تقسیم می شود. او نیز مانند پاسکال  به ژانسنیسم  گرایش و زندگی توفانی دارد. در 1639 در " فِرتِه – میلون " زاده  و فقط سه سال دارد که یتیم می شود . مادر بزرگ پدری اش، آموزش او را برعهده می گیرد. پس از آموزش های مقدماتی در شهر " " ، در سال 1655 به مدرسه یی زیر نظر صومه " پورت رویال " نزدیک پاریس منتقل می شود . ادامه...

زندگی راسین اندکی شبیه به زندگی پاسکال است که میان  ایمان به آخرت و زندگی دنیوی تقسیم می شود. او نیز مانند پاسکال  به ژانسنیسم  گرایش و زندگی توفانی دارد. در 1639 در " فِرتِه – میلون " زاده  و فقط سه سال دارد که یتیم می شود . مادر بزرگ پدری اش، آموزش او را برعهده می گیرد. پس از آموزش های مقدماتی در شهر " بُوِه " ، در سال 1655 به مدرسه یی زیر نظر صومه " پورت رویال " نزدیک پاریس منتقل می شود. ادامه... پرده یی از نمایش نامه فِدر به زبان فرانسه 

" بر نفسم چون گیتی مسلطم؛ من اینم، می خواهم این چنین باشم ." طی سال های  1630 تا 1661  ادبیات اسپانیا تاثیر  بزرگی بر ادبیات فرانسه می گذارد.  نفوذ ادبیات  اسپانیا ، نخست بر رمان و سپس بر نمایش و تئاتر است. بازی های سیاسی، اتحاد میان دوکشور ، جنگ های متعدد میان دو سر زمین ، سپس اتحاد و آشتی ها میان دو کشور به ظاهر دوست اما رقیب ، بر ادبیات نیز نفوذ عمیق خود را می گذارد. داستان نویسی در زمینه های گوناگون مانند داستان های عاشقانه و شگفت آور فضای بادبان ها و شمشیر ها را که ویژه نمایش و تئاتر اسپانیاست، وارد ادبیات فرانسه می کند... ادامه ....  برای شنیدن نمایش نامه " سید " به زبان فرانسه ویدئوی بالا را کلکیک کنید 

    زندگی پی یر کورنی بر خلاف اغلب نویسندگان سده هفدهم است. زندگی هریک از این نویسندگان خود داستانی است، اما زندگی کورنی روشن ، شفاف و مرتب است . بورژوا زاده یی آرام که بر خلاف دیگران در جست و جوی قهرمان شدن یا زندگی پرهیجان نیست. پی یر کورنی در 6 ژوئن 1606در شهر " رووآن " فرانسه و  دریک خانواده حقوق دان زاده می شود، تحصیلات ابتدایی خود را نزد " ژزوییت ها "( یسوعیان) تمام می کند و تصمیم می گیرد وکیل شود، اما فرد خجالتی است و چندان استعداد سخنوزی ندارد. او زمانی سخنور می شود که می خواهد قهرمانان خود را بسازد . از وکالت و داوری صرف نظر می کند و در سال 1640 ازدواج می کند و صاحب هفت فرزند می شود .در 1647 و در شکوه تمام عضو فرهنگستان(آکادمی ) فرانسه می شود و اغلب اوقات زندگی اش را در خانه خود در شهر رووآن و همراه با برادرش " توما کورنی " که او نیز به راه نمایش نامه نویسی رفت، می گذراند. ادامه.. ..

در میان کمدی های مولیر ، چهار نمایش نامه به دلیل طرح مسایل عمیق اجتماعی زمان از اهمیت بیشتری برخوردارند. این چهار کمدی عبارتند از : مدرسه زنان ، دون ژوان ، مردم گریز و خشکه مقدس یا تارتوف. مولیر نویسنده و نمایش نامه نویسی است که همه عمر کار می کند . او محصول نسلی از نویسندگان پیش ازخود است و ناقل فرهنگی است که در آثار گذشتگان منعکس می شود؛ از این رو، مولیر از قاعده هایی  که پیش از او وضع شده است رهایی ندارد. ساختمان بسیاری از کمدی های او تحت نفوذ سنت زمانه است . ادامه...

مولیر در 17 فوریه سال 1673 ، هنگام بازی در چهارمین شب از آخرین نمایش نامه خود " بیمار خیالی " و در نقش " اوروگون" بر روی صحنه از هوش می رود ، به خانه اش می رسانند و چند روز بعد در سن 51 سالگی از بیماری سل می میرد.  کلیسا از خاکسپاری او در گورستان رسمى شهر پاریس ( پر لاشز )جلوگیرى می کند و  به صدا در آوردن ناقوس ها به هنگام  خاک سپاریش ممنوع می شود. او را به ناگزیر در گورستان «سنت ژوزف» که متعلق به نوزادان است دفن می کنند... ادامه...

برای آگاهی بیشتر از ویدئوی بالا استفاده کنید " انسان  نهال  کوچکی است،  ضعیف ترین موجود در طبیعت ، اما این نهال می اندیشد . برای جنگیدن و له کردن او  نباید کل جهان  بسیج شود . یک قطره آب ، یک ذره بخار برای کشتن این موجود کافی ست . تفاوت  گیتی  با انسان در این است که  انسان آگاه است که روزی می میرد و می داند گیتی از او برتر است، اما گیتی  این را نمی داند ...( پاسکال – اندیشه ها – ص 347) " ادامه...

    جنگ محصول تباهی انسان هاست؛ بیماری تشنج و خشونت در پیکر سیاست است؛ سیاست از صلح چندان خوشش نمی آید و در حالت طبیعی و زمانی که صلح بر قرار است، او بیمار می شود، این صلح است که به امپراتوری ها نیرو می بخشد؛ نظم را در بین شهروندانش برقرار می کند؛ قانون زور را کنار می گذارد؛ وضعیت و شرایط زندگی مردم، کشاورزی و تجارت را مساعد می کند و در یک کلمه برای مردم سعادت و خوشبختی را که هدف هر جامعه یی است ارمغان می آورد. جنگ، بر عکس، سرزمین ها را از مردم خالی می کند؛ بی نظمی حاکم می شود؛ قوانین زور برای ساکت کردن مجوز می گیرند؛ حقوق شهروندی وآزادی پس گرفته می شود؛ بازرگانی و تجارت می خوابد، زمین های کشاورزی بی رونق و رها می شوند. ادامه...

      آندرییَن گوستاو هانری باربوس نویسنده و روزنامه نگار و مبارز علیه جنگ یک شخصیت ادبی و سیاسی فرانسوی در نیمه اول سده بیستم است. در 17 مه 1873 در یک خانواده پروتستان در آندوز فرانسه زاده می شود و در 30 اوت 1935 در مسکو از جهان می رود. پدرش یک کشیش پروتستان( پاستور) و منتقد نمایش است؛ مالارمِه معلم انگلیسی او و هانری برگسون فیلسوف معلم فلسفه اوست. با شرکت و موفقیت در کنکور"  شعر  پژواک پاریس "، هانری جوان  خیلی زود در فضای ادبی آن روزگار شناخته می شود. ادامه... در زیر می توانید به آهنگ " عزاداران کرایه یی " با صدای فردریک کاربی ( 1934) گوش کنید: http://www.henri-barbusse.net/doc_sonores/Pleureu-FC.mp3

– سده پر آشوب هفدهم در اروپا به ویژه در فرانسه، دوران گذار از تضاد ها و نیز روزگار تنوع اندیشه ها ست و از این رو، ادبیات این دوره  از حیث اندیشه چند وجهی است. ادبیات ، آن گاه که در گیر دشمنی و جنگ های مذهبی می شود، اغلب آهنگ جدل دارد و صدای خشونت آن بلند است و این اغراق از ویژگی باروک می باشد؛ اما آن گاه که ادبیات رنگ فلسفی می گیرد ، ادبیات تعقلی و میانه رو می شود که از هنر زندگی  و  حکمت می گوید. ادامه..

    هامبورگ، ژوئن 1966: محاکمه یک رمان است. قضات دادگاه جنایی هامبورگ باید تصمیم بگیرند آیا و تا چه اندازه به حقوق شخصیتی که  به تازگی در گذشته است، یعنی " گوستاو گروندگِنس "   در یک رمان توهین شده است. شاکی، پسر خوانده و صاحب ارث و میراث گروندگِنس است و روی واژه های تخلف آمیزی  تاکید دارد که در رمان آمده و در آن یک برادر در یک حالت عصبانی و خشمی کور کننده از خواهر و شوهر خواهرش انتقام می گیرد. گوستاوگروندگنس شوهر " اریکا مان " خواهر بزرگ نویسنده رمان یعنی، کلاوس مان است. ...ادامه

بر گرفته از کتاب " شعر و مردم " به کوشش : رحمت بنی اسدی ا دوباره بهار می آید برف ها آب می شوند. ابر ها می گریزند، می گریزند. ایل میلی ! بنفشه ها ، بسان عروس چتر زنان،  کنار رودخانه روییدند گنجشگ ها بر شاخه ها، سرپرچین ها می خوانند. ا دامه... ***

ادبیات بی زمان نیست و از شرایط تاریخی تاثیر می گیرد . ادبیات یک مقو ل ه انتزاعی نیست. زنده است و خوانندگان  و داورانی دارد . بی تفاوت نیست. از این رو برای درک ادبیات سده هفدهم در فرانسه ، باید شرایط مادی یی که ادبیات در آن خود را وسعت می بخشد، شناخت . ادامه...

رحمت بنی اسدی    از " قونیه " می آیم؛ از شهر عاشقان تاریخ؛ ازجایی که  قلندری مست و " بی  خویش " در آن آرمیده است و شاید هنوز چشم بیدارش بر در است تا " شمس و خدایش" از گرد راه برسد.    از قونیه، شهر مولوی می آیم. مولوی، انسانی که آزادی را درنوجویی، حرکت و پویایی و  در تلاش برای تغییر می دید؛ انسانی آگاه، خردمند و فرزانه  یی که نگاه به آینده داشت و بیزار از " فسانه های دنیا " با خود می خواند: " ما را چه سود که گاو آمد و خر رفت ...". انسانی که آبشخور اندیشه را محدود به این و آن آیین نکرد، اندیشه هایش  تمامی مکتب های شناخته شده جهان بشری از هند  و چین تا یونان و ایران پیش و پس از اسلام را در بر می گرفت. هنگامی که این اندیشه فوران می کرد، کوه آتش فشان می شد، اقیانوسی  مواج می شد و خون درون جانش می جوشید و او از " شعر رنگی بر آن می زد ". کوه آتش فشان و اقیانوس مواج اندیشه ی شاعر را واژه ها تاب نمی آوردند و زبان اندیشه فراتر از واژه ها بود، پس اسطوره ها ، قصه ها ، احادیث، روایات و کلامان دینی، ملی و جهانی تنها ابزاری برای  بی