بالزاک و کمدی انسانی
بخش دوم کمدی انسانی تابلوی دقیقی از جامعه فرانسه در نیمه نخستین سده نوزدهم است: حوادث در میان اشراف و بورژوازی و در پاریس یا در شهر ها می گذرد. " دو یا سه هزار چهره از این دوره بیرون زده می شوند. " ( پیش گفتار) حتا نویسنده راضی نمی شود تیپ ها و اقشار گوناگون اجتماعی را رنگ کند؛ او " اختراع " واقعی می کند. یعنی چیز هایی که بیشتر درجامعه ، در میان خانواده ها و در میان ضمیر مردم پنهان است کشف می کند. از این رو تاکید بر رخ داده های کوچک زندگی خصوصی و خانگی برای نشان دادن فجایع و مبارزه پنهانی روزانه علیه آن ها بسیار مهم است. جامعه سخت و به طور موذیانه یی نسبت به ضعیفان " جنایات اجتماعی " مرتکب می شود: جدا کردن پدر ازخانواده، انحراف در ارث ، ویران کردن صداقت و نظایر آن را بالزاک به عنوان مورخ، پرده از رفتار ها و عادات فردی و اجتماعی کنار می زند تا مکانیسم و عمل کرد این جنایت های پنهان را بر ملا کند. رئالیسم بالزاک، توضیح واقعیت هاست و نه رونویسی و کپی کردن ساده آن ها. کمدی انسانی بالزاک هم زمان " تاریخ و نقد اجتماعی " است.